✍️ بررسی تطبیقی روابط ایران و عربستان از صدر اسلام تا امروز --- 🕰 بخش اول: از دوران قبل از اسلام تا فتوحات عربی ۱. ایران باستان و شبه‌جزیره عربستان در دوران هخامنشی و ساسانی، ایران قدرت غالب در منطقه بود. قبایل عرب، به‌ویژه در شمال و شرق عربستان، تحت نفوذ سیاسی و فرهنگی ایران بودند. ساسانیان مناطقی مانند یمن و بحرین را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم اداره می‌کردند. قبایل عرب، مانند لخمیان (حیره) و غسانیان، در تقابل و تعامل با ایران و روم قرار داشتند.
ادامه مطلب
از صراف‌خانه‌ها تا بانک‌های هوشمند 🔹 پیش‌درآمدی بر بانکداری در ایران پیش از شکل‌گیری بانک‌های مدرن، فعالیت‌های مالی در ایران توسط صرافان، تجار بزرگ و صندوق‌های امانت خانوادگی انجام می‌شد. این نهادهای سنتی، با روش‌هایی همچون حواله‌نویسی، ذخیره‌ی امانت، وام‌دهی و صکوک فعالیت داشتند؛ اما ساختار رسمی و سازمان‌یافته نداشتند. --- 🏦 اولین بانک ایرانی: بانک ملی ایران در دوران قاجار، بانک‌های خارجی از جمله بانک استقراضی روس و بانک شاهنشاهی انگلستان وارد ایران
ادامه مطلب
مقدمه بررسی دوران پهلوی، همان‌قدر که نیازمند ستایش برای مدرن‌سازی‌هاست، مستحق نقد برای اشتباهات، وابستگی‌ها و سرکوب‌ها نیز هست. اما آیا می‌توان همه دستاوردهای یک عصر را با چند شکست یا اشتباه زیر سؤال برد؟ یا باید با نگاه ترکیبی و مستند به تاریخ، تصویر کامل‌تری ساخت؟ --- ۱. از دست رفتن بحرین؛ خیانت یا اجبار دیپلماتیک؟ یکی از انتقادات رایج به پهلوی، از دست رفتن بحرین در سال ۱۳۴۹ است. اما باید توجه داشت که از دهه ۱۳۳۰ به بعد، عملاً کنترل نظامی و سیاسی ایران
ادامه مطلب
در روزگاری که رسانه‌ها پر شده از تحلیل‌های تند و احساس‌محور درباره تاریخ معاصر ایران، برخی از واژه‌ها بار معنایی سنگینی پیدا کرده‌اند. یکی از این واژه‌ها، «دشت ناامید» است. منطقه‌ای مرزی میان ایران و افغانستان که گاهی در نقد حکومت پهلوی، به‌عنوان یکی از «سرزمین‌های از دست رفته» معرفی می‌شود. اما واقعاً دشت ناامید چه بود؟ چه سرنوشتی پیدا کرد؟ و آیا واقعاً در زمان پهلوی واگذار شد؟ --- دشت ناامید کجاست؟ دشت ناامید در حاشیه جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان،
ادامه مطلب
آیا کوه آرارات متعلق به ایران بود و توسط پهلوی از دست رفت؟ ۱. کوه آرارات کجاست؟ کوه آرارات (آغری داغی به زبان ترکی) بلندترین کوه ترکیه امروزی است که در مرز ترکیه با ارمنستان و نزدیکی مرز ایران قرار دارد. این کوه در خاک ایران قرار نداشته، اما تا اواخر دوره قاجار، بخش‌هایی از کوهستان‌های اطراف آن در محدوده نفوذ ایران یا اقوام کرد ایرانی بودند. --- ۲. ماجرای قرارداد مرزی ۱۳۱۰ (۱۹۳۲ میلادی) در دوره پهلوی اول، به‌ویژه در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، قرارداد مرزی ایران و
ادامه مطلب
مقدمه در جوامع انسانی، سیاست بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است. هر فرد، آگاهانه یا ناآگاهانه، در فرایندهای سیاسی نقش دارد. یکی از مهم‌ترین ابزارهای این مشارکت، «کنش سیاسی» است. این مفهوم نه‌تنها رفتارهای رسمی مانند رأی‌دادن را در بر می‌گیرد، بلکه شامل طیف وسیعی از رفتارهای فردی و جمعی است که هدفشان تأثیرگذاری بر ساختار قدرت و تصمیم‌گیری سیاسی است. --- تعریف کنش سیاسی کنش سیاسی به هرگونه رفتار یا اقدام آگاهانه‌ای گفته می‌شود که با هدف تأثیرگذاری بر
ادامه مطلب
قاجاریه؛ از اقتدار تا انحطاط مقدمه سلسله قاجار (۱۲۱۰–۱۳۰۴ هجری شمسی) یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران است. این دودمان که پس از نابسامانی‌های پس از افشاریه و زندیه به قدرت رسید، حدود ۱۳۰ سال بر ایران حکومت کرد. دوره قاجار، با تمام فراز و فرودهایش، نقطه عطفی در شکل‌گیری ایران مدرن بود؛ دوره‌ای که هم شاهد نخستین تلاش‌ها برای تجدد بود و هم عقب‌ماندگی‌های شدید. --- خدمات و دستاوردها ۱. تثبیت نسبی مرزهای سیاسی ایران آقامحمدخان قاجار، بنیان‌گذار این
ادامه مطلب
مقدمه ایران و افغانستان، دو ملت با ریشه‌های فرهنگی، زبانی و تاریخی مشترک‌اند. از فردوسی و بلخی تا مولوی و خراسان بزرگ، پیوندی ناگسستنی میان این دو سرزمین وجود دارد. اما در سال‌های اخیر، خصوصاً با گسترش فضای مجازی، تصاویری از تنش، تمسخر و گاه دشمنی میان مردم این دو کشور منتشر می‌شود. آیا واقعیت هم همین است؟ یا باید میان "واقعیت اجتماعی" و "واقعیت مجازی" مرز کشید؟ --- بخش اول: اشتراک‌های فراموش‌شده زبان، مذهب، سنت‌ها و حتی غذاهای مشترک، گواهی روشن از
ادامه مطلب
در تاریخ هر سرزمینی، صداهایی هستند که فراتر از نت‌ها و ترانه‌ها، به بخشی از حافظه جمعی مردم تبدیل می‌شوند. هایده، بانوی آواز ایران، از جمله آن صداهایی‌ست که نه تنها با موسیقی، بلکه با روح زمانه‌اش آمیخته شده است. او صدای روزگارانی‌ست که ایران در آستانه‌ی تغییرات بزرگ سیاسی و اجتماعی قرار داشت؛ روزگاری میان شکوه، امید، اضطراب و انقلاب. --- بانویی در میانه‌ی تاریخ هایده در دهه‌ی ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، دوران اوج سلطنت پهلوی، به ستاره‌ای درخشان بدل شد.
ادامه مطلب
نگاهی به زندگی خلخالی از شروع طوفانی تا مرگ در انزوا 💥 مقدمه: در تاریخ انقلاب‌های بزرگ، چهره‌هایی پیدا می‌شوند که همچون شعله‌ای تند، زود می‌سوزند و محو می‌شوند. صادق خلخالی، نخستین قاضی شرع جمهوری اسلامی ایران، یکی از همین چهره‌ها بود؛ مردی که با صدور احکام اعدام بی‌وقفه، نام خود را در نخستین ماه‌های بعد از انقلاب ۵۷ بر سر زبان‌ها انداخت و با همان سرعتی که اوج گرفت، به حاشیه رفت و در تنهایی و انزوا درگذشت.
ادامه مطلب
